تدوام آیین دیرینه «سقا خوانی» در نوش‌آباد

ایسنا/اصفهان سال‌هاست شهروندان نوش‌آباد در شمالی‌ترین نقطه استان اصفهان، سنت «سقاخوانی» را از شامگاه ۱۸ ذیحجه تا شب اول محرم در حسینیه شهر برگزار می‌کنند.

سقا خوان‌ها اهل سینه‌زنی و زنجیر زدن نیستند و با لحنی حزین در دستگاه‌های شور، آوازهای دشتی و افشاری، ابوعطا، همایون و شوشتری مرثیه‌های خود را همخوانی می‌کنند که به این نوع مرثیه‌سرایی، «گرفتن ذکر سقایی» می‌گویند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

هر ذکر به چند بند تقسیم می‌شود و هر بند از چند بیت تشکیل شده است و در پایانِ هر بند یک مصرع و گاهی یک بیت با قافیه‌ای مجزا ترجیع وار تکرار می‌شود که این ذکرها از جهت ساختار و قالب، شبیه به تصنیف‌هایی هستند که با وزن منحصر به خود در دستگاه شور و با رعایت مرکب خوانی خوانده می‌شوند.

بنا به سنت مرسوم، سقا خوانان نوش‌آباد، در طول ۱۲ شب آخر ماه ذیحجه، منزل به منزل همراه کاروان حسینی می‌شوند و متناسب با هر مرحله، اشعاری را شروه(گونه‌ای از خوانندگی) می‌کنند که نخستین منزل، عرفه است.

آنها این‌گونه می‌خوانند:

از حریم کعبه عزم کربلا دارد حسین / عزم جانبازی به راه کبریا دارد حسین 

 تا نیابد از جفا بر بست یزدانی گزند / انصراف از حج خود، خون خدا دارد حسین

آنها به‌ همین ‌ترتیب، هر شب بخشی از قیام امام حسین(ع) را یادآوری می‌کنند. ویژگی سقاخوانی، این است که روایی بوده و از زبان یکی از شخصیت‌های واقعه کربلا بیان می‌شود. این آیین بدون استفاده از آلات معمول عزاداری برگزار می‌شود.

سقاخوان‌های هیئت حسینی، در آخرین شب ذیحجه، با حرکت در کوچه و خیابان شهر به طرف هیئت قاسمی حرکت کرده و  فرارسیدن محرم را به همگان اعلام می‌کنند و می‌خوانند:

ز هر سو نوحه و بانگ فغان می‌آید، گویا محرم شده

 نوای یا حسین بر گوش جان می‌آید، گویا محرم شده

سقا خوانان هیئت حسینی نوش‌آباد در روز تاسوعا، به یاد درگذشتگان میان دو محرم، به منزل آنها رفته و فاتحه‌خوانی می‌کنند و خانوادۀ درگذشتگان نیز پرچمی را به هیئت هدیه می‌دهند و با نان موسوم به «عباسعلی» از آنان پذیرایی می‌کنند.

سقاخوانی نوش‌آباد، در روز عاشورا فقط با حضور سادات اجرا می‌شود که شال‌های سبز بر گردن دارند و پیشاپیش هیئت سینه‌زنی و بعد از نماد موسوم به کشته، حرکت می‌کنند و نوعی وداع نامه حضرت زینب(س) و امام حسین(ع) را روایت می‌کنند:

بهر وداع آخرین، زینب ‌ای خواهر
یک دم بیا سیرم ببین، زینب ‌ای خواهر
خواهر نخواهم زندگی، بعدِ یارانم
افکنده سوز ِداغشان، شعله بر جانم
شد کُشته از تیغ ستم نوجوانانم
لب تشنه اندر دشت کین زینب ‌ای خواهر

بنا بر شواهد، سنت سقایی تنها در معدود شهرهایی از ایران مانند آران و بیدگل، اراک، تبریز، تهران، قم، قمصر، کاشان، کرمان، نیاسر، نوش‌آباد، همدان و یزد به سبک خود برگزار می‌شده است، اما سقاخوانی نوش‌آباد به سبک خاص خود از قدمت و سابقه طولانی‌تری برخوردار است و باشکوه‌تر از هر جای دیگری اجرا می‌شود، به‌طوری که شعرهای آنها تا یک قرن پیشینه دارد. آیین سنتی مذهبی سقاخوانی نوش‌آباد به شماره ۱۳۳۴ در سال ۱۳۹۵ در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.

سقایی در کاشان و آران و بیدگل

مراسمی با عنوان «سقایی» در صبح روز تاسوعا در بازار کاشان و عصر آن روز در آران و بیدگل برگزار می‌شود. در این مراسم، عده‌ای که حاجت و نذرشان برآورده شده است، با آداب خاص تشرف به سلک سقایی، مشک بر دوش گرفته و در میان عزاداران، آب پخش می‌کنند و اشعار خاص را بلند می‌خوانند.

مهم‌ترین دسته‌های سقایی کاشان عبارت از هیئت سقایی هدایتی، هیئت سقایی ضیغم محله طاهر و ‌منصور، هیئت سقایی گذر حاجی محله دروازه فین، هیئت سقایی محسنی‌های محله باغچه شاهی و هیئت سقایی استاد علی آقاسقا محله درب حوض است و هیئت‌های سقایی آران و بیدگل نیز در مسجد قاضی آران و محله مختص آباد بیدگل مستقر هستند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی شهرستانها استان اصفهان آران و بیدگل سقاخوانی فهرست میراث معنوی کشور استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری استانی ورزشی استانی علمی و آموزشی زنجان خراسان شمالی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری آران و بیدگل هیئت سقایی نوش آباد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۹۲۲۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

در بلوجونیور حساب باز کنید، 50 هزار تومان هدیه نقدی دریافت کنید

ثمین لقایی موسسه پرسش – 09354202007 samin.laghae@porseshpr.ir

در ماهِ کتاب‌گردی و کتاب‌خوانی، بلوبانک به عنوان یکی از پیشرو‌ترین نئوبانک‌های ایران از 16 تا 31 اردیبهشت، امکانی را برای والدین فراهم کرده است که با باز کردن حساب برای فرزندان‌شان در بلوجونیور، آنهارا یک قدم به کتاب‌خوانی نزدیک‌تر کنند. حتما می‌پرسید که این اتفاق چگونه رقم می‌خورد؟

بلوجونیور این امکان را برای والدین فراهم می‌کند که برای فرزندان 7 تا 14 ساله خود حساب بانکی باز کنند و بر تمامی تراکنش‌های مالی آن‌ها نظارت داشته باشند. والدینی که فرزندی در این بازه سنی دارند، از 16 تا 31 اردیبهشت می‌توانند بعد از باز کردن حساب در بلوبانک سامان و نصب اپلیکیشن بلوجونیور، برای فرزندان خود هدیه 50 هزار تومانی خرید کتاب را دریافت کنند.

اگر فرزندتان هنوز در بلوجونیور حساب باز نکرده است، برای استفاده از این هدیه‌ی نقدی، کد دعوت BOOKJR را هنگام باز کردن حساب بلوجونیور، در اپلیکیشن فرزند خود وارد کنید. با دریافت هدیه بلو می‌توانید یک کتاب خواندنی و مناسب را همراه فرزندتان انتخاب و به او هدیه دهید و او را با دنیای هیجان‌انگیز قصه‌ها و کتاب‌ها آشنا کنید.
برای دیدن جزییات بیشتر «حساب و کتاب» به اینجا سر بزنید.

البته فراموش نکنید که پیش‌نیاز بازکردن حساب بلوجونیور، داشتن حساب حداقل یکی از والدین در بلوبانک است. اگر فرزند 7 تا 14 ساله دارید و هنوز حساب در بلو حساب باز نکرده‌اید، این روزها فرصت مناسبی برای ایجاد یک تغییر خانوادگی است.